Đại  yến  mùa  trăng

   West Lafayette , Indiana, Con đường trung tâm nối hai miền đất nước bao la . Những  cuối tuần muà thu, đầu niên học, dòng xe cộ như thác nguồn , đổ xô về Ross-Ade stadium. Nhưng  cuối tuần nầy , dòng thác xe cộ thay đổi màu sắc cự kỳ sinh động. Thay vì nhìn thấy màu  aó biểu hiệu của đội banh thuộc Viện Đaị học Purdue  Boilermaker,  lại là màu đỏ rực rỡ cuả đội thiếu niên điểm trống diễn hành, màu quân trang cuả  các toán binh sĩ thuộc điạ,  những chiếc váy  sọc màu sắc cuả  nam giới  vùng Scottland , bên cạnh bộ áo cánh vải thô, chiếc nón miễng  trắng viền đăng ten cuả người phụ nữ tiền phuông , và nhất là những chiếc lông chim đủ màu sắc ngạo nghễ trên đầu các vị tù trưởng , tiếng kim khí khua theo từng bước chân cuả cô thiếu nữ thổ dân điạ phương.

   Tất cả trăm, ngàn,  theo chân nhau đổ về Fort Ouiatenon, điạ điểm hàng năm dựng lại bối cảnh lịch sử khỏang thời gian đầu thế kỷ mười tám, khi đoàn thương buôn Pháp theo chân quân đôị Anh Quốc và Thổ dân bản xứ trao đổi hàng hoá,  chung vui mừng chiến lợi phẩm  săn bắn và muà màng  trồng tiả cuối năm .

   1

Bến đổ cuối hành trình.

   Dòng sông nhỏ, chảy nhẹ nhàng,  hai bên bờ nghiêng bóng cây, cơn mưa đổ nước nguồn biến màu xanh lục của thường ngày thành một màu nâu vàng lờ lợ. Đứng trên bãi, người tu sĩ  xúng xính chiếc áo dòng đen, thánh giá trên tay, bên cạnh là anh trung úy  oai nghi trong quân phục đaị lễ thẳng nếp, gươm lệnh đeo bên mình, trên vai khoát súng trường*  theo phía sau là hai hàng quân, nhịp trống  quân hành hoà tiếng kèn đồng thúc giục, vang dội trên dòng sông nước chảy lăng lờ..

  Hàng năm, vào mùa thu, ngày trăng tròn, Fort Ouiatenon, điểm hẹn của những đoàn canoe từ nghìn trùng phương bắc, Quebec, ròng rã xuyên qua hồ  Ontario, trải dài theo hồ Erie … Bắt đầu từ mùa xuân, khi mặt hồ như hồi sinh, sau những tháng ngày mùa đông ngủ yên trong băng giá. Hành trình vượt qua bao nhiêu dòng sông cái, bao nhiêu sông con, suối nguồn nước chảy nhẹ nhàng, hay những đoạn gập ghềnh thác đổ, qua từng xóm làng cách biệt, thôn bản xa xôi, trong cái yên lặng tịch mịch của bóng cây, của rừng thiêng kỳ bí, tiếng nói, ngôn ngữ cũng trở thành hiếm hoi, hơi hám con người pha trộn với khí ẩm mốc cuả thiên nhiên và  hương nồng nặc cuả muông thú.

   1917, khi những quân nhân French dựng Fort Ouitanon, nơi nầy đã trở thành một tụ điểm buôn bán trao đổi hàng hoá cuả dân bản xứ ** và đoàn thương buôn từ xa theo dòng Wabash đổ về .  Những phụ nữ tiên phuông, theo chồng về lập nghiệp ở vùng đất xa xôi, rời xa  vùng thị tứ Quebec,  khu vực tỉnh thành như viên kim cương chói ngời. Nơi  đây, giữa rừng thiêng hoang dã, không có bóng dáng của con người văn minh hiện diện, họ là những người đầu tiên đi khai phá, vượt qua đoạn đường dài trăm ngàn dặm sóng nước bao la, về miền đất hứa, chỉ còn một khoảng sông ngắn nữa là đến nơi, muôn đời , người phụ nữ dù trong bất cứ hoàn cảnh nào, vẫn là phụ nữ, họ nằn nì phân trần với người hướng đạo,  phải dành lại chút thời gian, dừng lại  bên bờ sông vắng, trong lúc các tay bơi nghỉ ngơi, những phụ nử xuống dòng sông tắm gội, họ mang ra những áo quần từ lâu gói kín trong giấy dầu, chải lại mái tóc, giắt chiếc lượt sừng, vuốt thẳng lại  nếp áo nhăn, nhìn bóng mình trong làn nước lung linh, tưởng tượng lúc tiếp xúc cùng đồng loại, nghe lại ngôn ngữ cuả con người, thanh âm, tiếng nói như khúc nhạc reo vui, nghe thật xôn xao, thật rộn ràng.

   Tiếng đại bác xé khung trời tĩnh mịch , cà một vùng bãi sông như bừng tỉnh cùng lúc với tiếng reo hò chaò mừng đoàn lữ hành, từng chiếc  xuồng thon thả chứa hai tay chèo cho tới những chiếc xuồng dài  chưá cả chục tay, gỗ Birch lấp lánh trang sức thêm bao nhiêu màu mè rực rỡ, những kiện hàng hoá  gói bằng giấy dầu cẩn thận , nằm im trong khoang chờ đợi, vị Giáo sĩ  làm dấu Thánh  giá, đoàn người theo chân, những  bàn chân từ lâu không bám mặt đất đen chợt mừng vui khấp khởi , đoàn người như trò chơi rồng rắn  uốn khúc từ bãi sông dẩn vào  khu doanh trại tiền đồn , khiêm nhường với những log house ***cùng làng mạc thô sơ vừa dựng lại , khắp nơi, những tiếng cười đùa rộn ràng , san sát là những nóc lều vải bố cuả  thổ dân, đây đó tiếng  động ồn ào biểu lộ sinh hoạt hàng ngày cuả  làng mạc xa xưa, tiếng ống bể lò rèn, tiếng  buá nện vào thép nhịp nhàng ,  mùi khói than nướng thịt rừng thơm lừng trong góc , trên cháng ba nhánh cây chụm lại, treo chiếc nồi gang bốc hương thơm ngào ngạt, hình ảnh gợi nhớ bài học lịch sử ngày  xưa, khi Quang Trung đại đế tiến quân vào Thăng Long cho kịp ngày hẹn đầu năm, võng quân và gióng nồi  niêu khi nấu nướng cho đoàn quân di chuyển thần tốc , đi không ngừng nghỉ. Con người và bộ óc siêu việt luôn khắc phục mọi khó khăn .

   2

   Cuộc diễn hành.

   Đầu ngày, khi tiếng động cuả chiếc ca nhôm, muỗng niã lanh canh , khi những làn khói trắng ủ trong bếp than hồng xua bóng tối và hơi lạnh ban mai. Mưa , những giọt mưa không làm giảm những đợi chờ sôi động . Tiéng trống giục giã, bước chân nhịp nhàng , tiếng kèn “ Bagpipe “ cuả miền đồi Scottland hoà theo tiếng sáo cao vút cuả vùng đảo Ireland, âm thanh rộn ràng sôi động, những khuôn mặt đợi chờ hăm hở, mưa nhỏ giọt từ những chiếc dù muôn màu sắc , mưa bám trên những chiếc lông chim Trĩ nhuộn màu sặc sỡ cuả người thiểu số vùng bình nguyên Trung Tây Hoa Kỳ , mưa  trút nước, dìm đám cỏ xanh xuống bùn , bước chân người dẫm lên xem xép, taọ thành một âm thanh không thể quên, âm thanh cuả những ngày đầu mùa mưa thời tuổi nhỏ, ở quê nhà , tháng tựu trường cũng là mùa mưa, từng cơn mưa già, con đường làng lầy lội đất sét bám vào chân, đôi guốc gỗ không bám xuống mặt đường, ngã xuống, cặp sách ướt lem nhem …

–         Royal

   Tiếng khẩu hiệu hô to và tiếng vọng lại  , sao xác từng chiếc lá , trên ngọn cây. Cử động nhịp nhàng quen thuộc , tra lưỡi lê vào đầu súng bồng trên tay , tư thế nghiêm nghĩ theo mệnh lệnh. Như cuốn phim dĩ vãng quay nhanh trong khối óc, tưởng đã đặc quánh từ lâu , hình ảnh cuả ngày tuổi nhỏ chạy theo bầy trẻ con ra phố chợ nhìn toán Thanh niên, Thanh nữ Cộng Hoà tập diễn hành.

   Từng đôi, người quân nhân trao súng cho người bạn bên cạnh, tiến ra dưới chân cột cờ, từng lá cờ được cẩn thận cột vào dây, bài Quốc ca “  Lá quốc kỳ lấp lánh ánh sao …”gợi lại hình ảnh cuả những ngày chiến đấu cho Tự Do, bài  học Lịch sử nào cũng trả bằng máu xương . Tiếng hát hoà theo nhịp trống cuả những người thổ dân bản xứ, theo tiếng mưa nhịp nhàng trên cây lá , âm vọng cuả những ngày tháng vật vã tranh sống với thiên nhiên , khắc phục mọi khó khăn để sinh tồn …

   Trên Kỳ đài, phất phới Quốc kỳ với năm mươi ngôi sao, kế tiếp là lá cờ mười ba ngôi sao thời lập quốc, cùng lá cờ cuả các quốc gia đồng minh thuở bấy giờ , tất cả bay ngạo nghễ trên nền trời xám nặng hạt mưa.  Súng bồng tay, nạp đạn, khẩu hiếu hô to, nòng súng hướng lên trời, tiếng nổ như  tiếng sấm xé không gian , mùi khói lưu huỳnh lan qua khét nghẹt, tiếng nhạc trổi lên, mở đầu cho muà hội . Tiếng reo hò theo tiếng trống di hành , từng đội, từng đội duyệt qua, mang theo bầu đòan thê tử, những chiếc áo da thú mềm mại, từng chiếc băng đầu tua tuả  lông chim trỉ, trang điểm thêm rực rỡ màu sắc cuả  thổ dân, theo sau chiếc váy dài xoè theo từng bước chân cuả người phụ nữ da trắng , khuôn mặt rạng rỡ ấn sau chiếc nón miễng [ bonnet ] màu trắng,  thêu từng hàng đăng ten thật cầu kỳ, bầy trẻ nhỏ nắm tay nhau , những ánh mắt vô tư nhìn người chunh quanh không chút ngại ngần .

   3

   Buổi  hoà nhạc

   Trên khoảng đất trống , căn nhà gỗ đầu tiên được phục hồi, dòng nhạc vui tươi cuốn hút, bổng trầm, lẳng lơ tinh nghịch, hình ảnh người thiếu nữ trăm năm trước đây , môi cười, mắt đong đưa lúng liếng, hân hoan mở  hòm rương, chiếc áo luạ bấy lâu nay cất kỷ, mang ra hong  nắng sớm, mái tóc thường ngày giấu kín dưới chiếc nón , trong vành khăn, cài đóa hoa mới nở còn lóng lánh hat mưa…

Chiếc đàn violin trong hộp lâu nay nằm im lìm , phút chốc hồi sinh, tưng bừng hoan lạc, từng âm thanh đuổi theo nhau như nước nguồn, như suối chảy, như mây trôi.  Âm thanh như từng giọt máu luân lưu , về chốn nơi hò hẹn …đôi bàn tay nhịp nhàng , tiếng đàn tranh trong vút, tiếng hát  cất lên, trong cái không gian đầy mưa buị bay, trên những bó rạ chất sơ sài , nhóm thính giả ngồi yên lặng  lắng nghe từng lời, bài dân ca vui nhộn, từng nốt nhạc , thứ ngôn ngữ truyền thông không biên giới., không tuồi tác , không  giai cấp phân chia, tóc trẻ con xanh mượt  bên cạnh mái đầu trắng phau, có điều gì nhiệm mầu, bàn tay nối thanh âm …

Bittersweet & Briars  , Father, Son & Friends, Trois Canards, Barb Kotula …mỗi nhóm với âm thanh đặc thù cuả từng vùng đất đai khởi xuất , ngôn ngữ ngọt ngào cuả từng sắc dân, từ vùng đảo Ireland , cùng cao Hightland [ Scottland ] , vùng hoa lệ Quebec. Từng âm thanh, chứa một trời tưởng nhớ, tiếng dân ca ngọt ngào, tiếng sáo thiết tha, đôi mắt lóng lánh , miệng cười chúm chím, câu hát đùa tinh nghịch, tuổi trẻ mạch sống trào dâng, người lớn tuổi ngồi nhịp tay hài hoà ,hình ảnh mở laị trong lòng những ngày hội hè thời mới lớn, thời tóc còn xanh chân chim sáo tung vui, bất giác lòng vui như mở hội , như cánh diều no gió,  ngồi xuống bên nhau, dù không cùng ngôn ngữ, nhưng chung một dòng cảm xúc ..Chúng ta đi bất cứ nơi nào , cũng mang theo quê hương .

   4

Sân cỏ kịch trường

–         Quí vị nào là con trưởng trong gia đình , xin quí vị đứng lên , chúng tôi chúc mừng quí vị, vì theo luật định thời bấy giờ, quí vị sẽ là người thừa hưởng tất cả gia tài , gồm có căn nhà , miếng đất  ngựa trâu …

–         Nhưng chúng tôi cũng xin chia buồn với quí vị, theo thống kê thời bấy giò , bạn có thể sống đến năm mươi tuổi , và nếu Mẹ cuả quí vị chưa chết  khi sinh nở  khó khăn thì  bấy giờ Mẹ cuả bạn sẽ sống với bạn suốt đời .

–         Quí vị nào là con trai thứ trong gia đình ?  Nhìn sang bên láng giềng, xem có nhà nào con gái đang tuổi cập kê , muồn gả chồng, hãy ráng mà tìm cho được cô vợ giàu với hồi môn lớn vì tất cả cuả cải đã về tay anh cả cuả quí vị hết rồi …

–         Quí vị nào là con thứ ba , con đường duy nhất cuả bạn là : đi làm tu sĩ , chúc bạn thành công ….

–         Quí vị phụ nữ xinh đẹp kia , lấy chồng từ thuở còn son , đến năm mười tám thiếp lòn xòn dăm con .Nếu quí vị không chết vì sinh con, thống kê bây giờ thì trong năm người phụ nữ có một người chết vì sinh sản khó khăn , một người chết vì hậu sản , nhưng chúc mừng quí vị vì phụ nữ luôn thiểu số .

–         Nhưng cũng báo tin buồn cho quí vị, vì sống giữa rừng thiêng,  láng giềng gần nhất cuả quí vị cũng đi mất …mấy ngày …

–         Nếu quí vị muốn mua một cái kim để khâu vá thì phải chờ đến muà trăng sang năm, khi đoàn thương buôn vượt thác gềnh từ Montreal sang như đã hẹn .

–         Chúng tôi cũng chúc mừng quí vị, người đã sinh tồn sau cuộc hành trình dai dẵng , vượt qua ngọn thác hùng vĩ, qua  nhị hồ bao la không thấy bến bờ.

–         Ấy xin quí vị đừng vội tin tưởng là những người nầy đều là tay bơi lội, thưa không , khi họ đến xin gia nhập đoàn thương buôn , công ty đánh cá sinh mệnh bằng cách chọn người không biết  bơi, vì người biết bơi khi gần ngọn thác dữ, họ có thể đánh liều bỏ bè để bơi vào bờ thoát thân , còn người không biết bơi ? Họ không có chọn lưạ nào khác hơn là cột thân mình vào bè, phó thác cho số mệnh , nhờ vậy mà cả người lẫn hàng hoá có thể đến bờ …Ấy có chuyện vượt thác nào mà  không phiêu lưu đâu  quí vị ??

   Sân cỏ rộn ràng với tiếng  Fiddle ngọt ngào , anh kịch sĩ  vuốt nhẹ hàng ria mép, hất những lọn tóc đen mịn màng ,  nghiêng người cuí chào rất ư là điệu nghệ, trông như chàng hiệp sĩ thuộc giai cấp quí tộc trong triều đình hoa lệ đang bái kiến Nữ Hoàng ….

–         Chúng tôi xin giới thiệu Madame Issabel , người phụ nữ phiêu lưu theo chân đoàn thương buôn đi tìm đất mới .

–         Người đang thả những cung tuyệt vời hầu quí vị là  Nam Tước  De Cour. Rất ư là lịch duyệt, tài hoa , ngoài thiên tài nhả nốt nhạc tuyệt vời , còn thiện nghệ đấu gươm, muá kiếm nhuyễn như lá bay , Suỵt , nói nhỏ cùng quí vị thôi, chúng tôi không bảo đảm là có chiếu chỉ truy nả gắn theo tên cuả  Nam tước hào hoa nầy không , nghe nói là có trận so tài mất còn  nào đó ở vùng ngoại thành …

–         Và  đây là Mademoiselle Margarette, cùng nhủ mẫu, và nàng hầu, mademoiselle người nổi tiếng của tỉnh thành Quebec, là bông hồng  gai đã vượt qua bao nhiêu chặng đường gian khó, mademoiselle đang đăng bảng chiệu phu, nếu quí Genteman  nào muốn lọt vào mắt xanh thì xin ..nhanh chân kẻo muộn .

–         Thưa quí  vị, tiếp theo là  Madame Yvette . Bà là người nổi tiếng cuả một Salon dập dìu tài tử giai nhân cuả giới  thượng  lưu, hiện nay Bà mang theo cái không khí rộn ràng cuả thành đô , mời quí vị chờ xem

–         Đây là Madame Cadillac Dancers , những nghệ sĩ sẽ hướng dẫn chúng ta theo từng bước chân cuả điệu dân vũ **** nhịp nhàng tươi vui , xin mời quí vị .

   5

Làng thủ công

   Đôi bàn tay thoăn thắt, sợi lát theo những ngón tay đan vào nhau , quấn quít,  bốn chân gỗ bóng ngời , chiếc đệm ghế theo bàn tay cần cù trăm năm trước, khoảng thời gian con người sống bên cạnh thiên nhiên, từng ngày, công việc mưu sinh  là tranh đấu không ngừng với nắng mưa , chuốc từng thanh lát nhỏ, từng mảnh da lông thú , những chiếc đưôi chồn sau mùa săn, tất cả chưng bày trong gian hang làm nơi đổi chác.

Đứa bé tung tăng nhặt mảnh ốc đủ màu , người phụ nử cầm chiếc lông chim trỉ màu sắc óng ả xuýt xoa, mái lều thơm nồng nàn hương , lá rosemayry, appocalyptic … trộn nhau với mùi gỗ mớt cắt , mùi vỏ quế và táo thơm…như cuốn theo …

Nhìn chăm chú vào khung căng trước mặt, di chuyển từng con thoi quấn chỉ nhỏ, mỏng như tơ, xuyên qua , dừng lại , xếp thành những hàng bay lượn , cuối cùng , mảnh đăng ten daì theo thời gian và đôi bàn tay khéo léo , có đứng lại nhìn , mới thấy sự kiên nhẩn , mới thấy công trình nghệ thuật, thời gian đòi hỏi để thực hiện từng  tấc từng li , cùng lúc mới thấy phương cách cầu kỳ cuả thời xa xưa ấy ….Bên cạnh cuộc sống vật vã tranh đấu với thiên nhiên, bệnh tật sống còn , khi tất cả phương tiện giao thông tùy thuộc vào chiếc xuồng  con mong manh, khi suốt muà săn tích trử từng mảnh da , từng chiếc đuôi lông  chồn, từng mùa ngũ cốc , bắp khoai …người phụ nữ vẫn muôn đời trang điểm, dù chỉ là chiếc lông chim trên mái tóc , hàng đăng ten trên ngực áo,  cành hoa ép khô trong góc nhà, chiếc tuí thơm ướp vào quần áo hội hè …kỳ diệu thay , cuộc sống muôn màu sắc …Hành trình trăm năm trước , nghìn năm sau …vẫn trào dâng mạch sống .

Vũ Thị Thiên Thư

* Chỉ huy thời bấy giờ ?? { Mang cả gươm daì  và súng trên vai ?? }

** American Indian

*** Log house : ngôi nhà xây bằng các thân cây chồng lên nhau .

**** Square dance [  Điệu dân vũ quốc tế ]

Fort Ouiatenon Historic Park  : 4 dặm tây nam cuả thành phố West Lafayette Indiana , nơi hàng năm diễn ra Ngày Đại Hội  vào muà thu, đầu tuần trăng .