Mono Lake

1 Tioga pass

Sau giấc ngủ cuả mùa đông dài, những dòng thác tận mây xanh cuả Yosemite đang trở giấc thả từng đợt cuồng lưu xuống trần. Tháng năm, khi tin tức thông báo Tioga pass vừa mở cửa, chúng tôi đã sẵn sàng. Năm nay, thật ra thì đã sớm hơn mọi năm, vì thường thì độc đạo vượt qua đỉnh Sierra chỉ mở cưả vào cuối tháng năm sau ngày Chiến sĩ Trận Vong [ Memorial Day ]

Từ vùng vịnh hay từ thung lũng Tam biên, để đến Mono county qua ngỏ San Joanquin county thì con đường CA 120 băng ngang qua thung lũng Yosemity và Tioga pass là con đường ngắn và đẹp nhất, nhưng cũng là con đường trắc trở với độ cao tới 9,945 bộ .Tuyết trắng vẫn còn bám dọc theo hai bên đường quanh co, càng lên cao, không khí càng nhẹ, hơi lạnh tiết ra từ đá núi cộng với sức gió biến thành con số của hàn độ đối nghịch lại với chiều cao, dù đã cẩn thận đọc các chi tiết trong bảng chỉ dẫn và đã chuẩn bị áo len dầy, nhưng tốt nhất vẫn mang thêm cả áo chắn gió, vì chỉ cần một cơn gió xoay chiều là nhiệt độ có thể hạ xuống một cách bất thường

Sự kỳ diệu cuả thiên nhiên vẫn có một sức hấp dẫn vô cùng, dù mới đến thăm Yosemite hôm cuối tháng tư, chúng tôi vẫn bàng hoàng dừng lại dọc theo các tảng đá, con suối trong quanh co uốn khúc, hay dòng nước đổ xuống từ đỉnh cao hùng vĩ. Những tưởng chỉ có chúng tôi là những người náo nức chờ Tioga pass thông qua, không ngờ sau lưng chúng tôi còn có một đoàn xe liên tục. Vừa qua khỏi một khúc quanh hiểm trở, nối với đường hầm xuyên qua núi, mắt chưa kịp nhìn quen bóng tối thì trước mặt hiện ra một cánh rừng bát ngát nằm trong thung lũng sâu tít mù, trái tim dường như loạn nhịp, hơi thở nhẹ nhàng buông, khung cảnh trước mặt làm chúng tôi choáng ngộp, không thể diễn tả được cái cảm giác bang hoàng khi đứng trước bức tranh tuyệt mỹ, đúng là tuyệt tác của Thượng Đế.

Tioga Road đoạn đường từ Crane Flat cho đến cửa ngỏ cuả Yosemite bên mạn đông là thành phố Lee Vening dài 59 dặm còn gọi là Scenic Road, ngang qua thung lũng Toulumne với vách núi đá hoa cương sừng sững, rừng thông xanh bát ngát, gương hồ trong như bích ngọc. Từ Olmsted Point nhìn về hướng tây nam là Tenaya canyon , mạn đông là Haft Dome và Hồ Tenaya

Hồ Tenaya ở độ cao hơn tám ngàn bộ, rộng lớn nhất cuả Yosemite, màu nước trong xanh in bóng mây trời cũng là một trong các điềm thu hút khách du, lác đác đó đây những bàn Picnic nằm dưới bóng cây, bên bờ nước, nơi chúng tôi dừng lại ăn trưa và ngắm gường hồ lấp lánh ánh dương.

Tiếp tục Hightway 120 về hướng đông, dọc theo các đường cong diụ dàng chập chùng thông xanh, đến các đỉnh hoa cương cao nhọn như ngọn bút lông cắm thẳng lên bầu trời, ngọn Cathedral Peak cao 10,940 bộ nằm bên cánh phải khi con đường dẫn vào Tuolumne Meadow , chúng tôi chưa kịp hoàn hồn truớc khung cảnh bát ngát cuả nuí tiếp nuí, đồi tiếp đồi, đến khi vừa qua khỏi cổng Tioga thì thêm một lần nữa nhìn lên đỉnh Tioga Peak với 11,526 bộ hùng vĩ hiện ra. Con số không thể hình dung được chiều cao, nhà tôi mang bài học còn thuở phi hành nhắc lại, ngay cả những ngày còn bay ngang qua ruộng đồng bát ngát thì độ cao cũng chưa qua khỏi mười ngàn bộ huống gì mười một ngàn bây giờ. Thật ra thì xe đang lăn bánh liên tục cho nên tôi không có cái cảm giác trồng rỗng dưới chân như khi theo nhà tôi leo lên chiếc trực thăng ngắm cánh đồng mùa thu cuả Brown County Indiana mấy năm trước.

Bỏ lại phía sau ngọn nuí đá hoa cương cao ngất, quanh co qua them mấy ngọn đèo, từ con dốc cao nhìn xuống khung cảnh trước mắt làm tôi từ ngôn biến mất : Mono Lake.

Hình đính kèm Hình đính kèm :

1 Half Dome

2 Tiogapass

3 Mirror lake

2 Mono Lake

Đây là điểm đến mà chúng tôi chờ đợi từ đầu mùa xuân. Vừa qua khỏi khúc quanh cuối cùng, trước mắt chúng tôi là gương hồ soi bóng trời xanh bát ngát. Điều không thể hình dung được, trên đỉnh cao hơn sáu ngàn bộ, Mono Lake là hồ nước mặn tồn tại bấy lâu nay. Năm trước đây khi ngang qua Great Salt Lake của Utah, [ Cả hai giống như hai chị em, không có lối thoát ra biển, cùng nước mặn, cùng thể chất.] trông thấy màu muối trắng lấp lánh tận chân trời, tôi đã không thể hình dung được sự diệu kỳ của tạo hóa. Giữa cánh đồng bát ngát nước mặn từ đâu đến ? Cũng như tự bao giờ “ Thương hải biến vi tang điền “ [ Biển xanh biền thành ruộng dâu] bây giờ trái lại, đồng cỏ biến thành biển khơi như người xưa đã nói.

Muà tiếp mùa, những phân tử nước trong Mono Lake theo vòng luân hồi bốc hơi tha phương lưu lạc trong không gian, niú kéo nhau thàng những áng mây thiên hình vạn trạng. lang thang trên đỉnh Seirra, qua Tiaga Pass thay chiếc áo tuyết trắng tinh tạm trú chờ khách du chiêm ngường, sang mùa xuân theo hơi ấm cuả tiết trời, một lần nữa biến dạng thành những dòng thác từ tận đỉnh trở xuống các dòng sông khe suối tìm đường trở lại hồ khai nguyên.

Khi chúng tôi theo hướng nam Hightway 395 đi về Mono lake, những đám mây xám đen từ chân trời đang kéo về. Thời tiết cuả vùng hồ nầy thay đổi bất thường, có khi đang nắng hơi nước trong hồ bốc lên gặp không khí lạnh trên cao biến thành những cơn mưa phùn li ti vội vã. Từ trong xe bước ra, nhiệt độ thay đổi có thể cách nhau từ mười đến hai mươi độ Fahrenhait.

Dừng lại ở South Tufa , khu vực đá ong kết tụ do phản ứng hoá học trong tiên nhiên, trông từ xa xa như những thành quách điêu tàn đang thi gan cùng tuế nguyệt. Cổng vào không có nhân viên kiếm soát, nhưng nhìn dòng người xếp hàng ghi phiếu tự trả tiền lệ phí nhà tôi chép miệng “ only in America “ hành động tự giác thật cao. Sau khi trả tiền, chúng tôi theo con đường mòn nhỏ đi về phía các bãi san hô trên cạn, không khí nồng nặc mùi diêm sinh, nước hồ mặn hơn nước biển do muối tích lủy sau khi hơi nước bốc hơi tồn tại. Độ mặn nầy gấp 2.5 lần và độ Alkaline gấp 100 lần so với nước biển, chấm ngón tay vào nước có cảm giác nhờn nhờn, nếm mặn đắng do Sodium Cloride [ muối ] và Sodium bicarbonate [ Baking soda ]

Mực nước trong hồ Mono hạ thấp xuống 1.3 feet do hạn hán mấy năm nay. Năm trước, mực nước ghi lại chỉ còn ở 6382.4 trên mặt nước biển , so với năm 1989 mực nước hồ thấp nhất được ghi lại dưới 9377 feet. Sự thay đổi của mực nước hồ cùng sức gió mùa thu và đông ảnh hưởng rất lớn đến sự sống trong lòng hồ. Tuy không có cá, nhưng có một giống tép Brine sống nhờ vào dinh dưỡng của nước hồ. Ngoài ra còn có các giống chim chóc về đây sinh sản vào mùa xuân [ Sage Thrasher, Sage, Savannah, Brewer’s Sparrow].

South Tufa là khu vực đặc biệt không thể bỏ qua khi viếng Mono Lake. Khoáng chất kết hợp với nước, đặc biệt là nước mặn, làm thành một loại đá vôi hình thể rất lạ lùng, Tuy không cao lớn như các tảng đá ong nằm trong vùng Vịnh Hà Tiên hay xa hơn nữa trong Kỳ quan Vịnh Hạ Long, nhưng những tuyệt phẩm nầy không kém phần tráng lệ. Cũng không giống như các loại đá vôi kết hợp trong vùng suối nước nóng. Nằm dọc theo bờ hồ Mono, những tinh thể chồng chất lên nhau, theo các lượn sóng kết hợp với sức gió xây thành từng lâu đài nối tiếp với tháp canh cao vút , bên cạnh đó là những thành phố nổi san sát nhà cửa , Càng nhìn càng thấy sự kỳ diệu cuả thiên nhiên.

Chiều xuống , chỉ tiếc những đám mây xám kia đã lấy mất ánh hoàng hôn rực rỡ trong óc tưởng tượng của tôi. Những đợt sóng lớn xô vào khu vực South Beach trăm ngàn bọt sóng bay như hoa gòn trong gió lộng.

Ngày mai, chúng tôi sẽ đến thăm miệng núi lữa Panum , suối nước nóng Benton và thánh phố chết Bodie.

Cảm ơn Thân sinh, người đã truyền lại cho tôi lòng yêu mến thiên nhiên, cũng như người bạn đường đã đưa tôi đi khắp nơi .

Vũ Thị Thiên Thư

Hình đính kèm :

4 Mono lake

5 South Tufa 1

6 Tufa tower.

Ngọn hải đăng trong sương mù

Point Reyes Light House

Từ những ngày bập bềnh trôi trên dòng biển đông dậy sóng, hình ảnh ngọn hải đăng là ánh sáng đưa đường luôn gây một niềm xúc động trong tôi. Mỗi lần đến thăm một địa phương hay thành phố biển nào đó, đọc trên bản đồ thấy có dấu hiệu hải đăng là tôi luôn tìm đến để thăm viếng. Lần nầy đi thăm Marin County nằm phía bắc cuả thành phố San Francisco cách Golden Gate một giờ lái xe cũng không nằm ngoại lệ.

Để đến Point Reyes National Seashore có thể theo hướng bắc Hightway 1, con đường ngoằn ngoèo qua nhiều đèo dốc có đoạn chạy sát gành đá cheo leo, có đoạn băng qua vùng thảo nguyên bát ngát, nơi từng bầy bò sữa đứng nhai cỏ an lành . Dấu hiệu cuả sự sống đã có từ ngàn năm trước , người thổ dân cuả bộ lạc Miwok đã sống trong vùng bán đảo nầy, họ sống nhờ vào săn bắn, ngoài muông thú còn có hào và cá hồi của vùng vịnh Tamales .

Năm 1579 Sir Francis Drake là người Âu Châu đầu tiên đã đặt chân lên vùng đất nầy, ban đầu người Milwok và người Âu châu chung sống với nhau trong hoà bình, giống như người Aztec và Cortes. Dân số ban đầu tương tự như con số cuả cư dân hiện nay, họ có hơn một trăm làng mạc trải dài theo bờ biển cuả Point Reyes. Mãi đến đầu thế kỷ 19, người Mễ Tây Cơ đến đây lập nông trại canh tác và chăn nuôi, tiếp theo đó là người nông dân Hoa Kỳ đã kỹ nghệ hoá chăn nuội và nông nghiệp khai thác vùng đất màu mỡ nầy cho đến bây giờ.

Vì địa thế đặc biệt cuả Point Reyes cộng với thời tiết , sương mù quanh năm bao phủ, tàu bè sảy ra tai nạn thường xuyên, đến 1870 thì Chính phủ Hoa Kỳ cho xây đài kiểm báo, ngọn hải đăng cho vùng biến trắc trở nầy. Đài kiểm báo phát ra tín hiệu đặc biệt để cảnh giác và báo động khi sương mù bao phủ, tàu bè không trông thấy ánh sáng cuả ngọn hải đăng. Point Reyes còn là vùng gió nhiều nhất bên bờ Thái Bình Dương và đứng hàng thứ nhì về sương mù quanh năm cuả lục địa Bắc Mỹ. Muà hè sương mù bao phủ liên tục có khi chỉ trông thấy được trong vòng một trăm bộ [ 100 feet ] , Point Reyes giống như một bán đảo nhỏ chạy dài hơn mượi dặm ra biển, rất nguy hiểm cho tàu bè ra vào vịnh San Francisco, do đó đã sảy ra nhiều tai nạn chết người. Cho dù ngọn hải đăng kết hợp với đài kiểm báo làm việc liên tục nhưng vẫn không thể ngăn chặn được tai nạn cho tàu bè, trạm cấp cứu ở North Beach được xây thêm vào năm 1890, nhân viên kiểm báo làm việc từ bốn đến sáu giờ liên tục hàng ngày quan sát các dấu hiệu cấp cứu cuả tàu bè lâm nạn và cứu các nạn nhân bị cuốn đi theo dòng cuồng lưu lạnh buốt. Đến 1927 thì trạm cấp cứu mới được xây trên vịnh Drakes , gần Chimey Rock và hoạt động cho đến 1968. Hiện nay thì toàn thể vùng đất nầy đã được bảo vệ thành di tích lịch sử cuả quốc gia.

Ngọn hải đăng ở Point Reyes nầy làm việc cho đến 1975 thì được US Coast Guard thay thế bằng hệ thống đèn tự động, giống như hầu hết các ngọn hải đăng trên lảnh thổ Hoa kỳ. Nguyên nhân chính là do tiết kiệm nhân lực và dùng đèn điện ít tốn kém hơn. mặc dù ngọn đèn chỉ thắp vào lúc mặt trời lặn cho đến rạng ngày, nhưng đó là công việc cuả hai mươi bốn giờ liên tục, người gác đèn và ba nhân viên chia nhau mỗi phiên sáu tiếng đồng hồ. Mỗi ngày, nửa tiếng trước khi mặt trời lặn, người gác đến thắp sáng ngọn đèn, sau đó kéo dây đồng hồ quả lắc nặng 170 cân Anh, mất hai giờ hai mươi phút thì quả lắc sẽ chạm đáy sâu 17 feet, hệ thống nầy sẽ làm cho ống kính che ngọn hải đăng xoay quanh mỗi năm giây. Ánh sáng chớp loé nầy tạo thành đặc điểm cuả ngọn hải đăng để giúp cho tàu bè dễ nhận ra . Công việc thầm lặng nầy cứ mỗi hai giờ hai mươi phút liên tục suốt đêm, chưa kể tim đèn phải luôn luôn giữ một mức độ cố định để ánh sáng của ngọn đèn luôn luôn cháy đều.

Mặt kính che ngọn hải đăng Point Reyes nầy được chế tạo rất đăc biệt, và là phát minh cuả khoa học gia Augustin Jean Fresnel [ Pháp Quốc ]. Ông đã áp dụng lý thuyết Quang học để chế tạo ra khung kính nầy. Trước đây ánh sáng xuyên qua khung kính thuỷ tinh chỉ có thế trông thấy được trong vòng mười hai dặm, kính Fresnel bằng lưu ly có thể thấy được tận chân trời [ hai mươi bốn dặm ]. Ánh sáng cuả khung kính Fresnel chiếu ra hai mươi bốn mặt in xuống mặt biển như vòng bánh xe, toàn khối kính nặng 6000 cân, xoay theo một chu kỷ chớp loé mỗi năm giây đồng hồ, tạo thành dấu hiệu đặc biệt rất dễ nhận ra cho tàu bè qua lại.

Người gác hải đăng hàng ngày còn phải lau chùi mặt kính che ngọn đèn, đánh bóng các đường viền bằng đồng, chưa kể sau mỗi phiên gác phải leo lên 300 feet dưới sức gió thường xuyên từ 60 đến 133 dặm một giờ . Vì vị trí đăc biệt cuả gành đá trên chóp đỉnh Point Reyes cao hơn sáu trăm feet sương mù thường xuyên, ngọn hải đăng phải nằm dưới màn sương do đó phải đặt trên mõm đá cao cách mặt biển chỉ có một nửa cuả Point Reyes . Công việc nầy đòi hỏi một sức kiên nhẫn chiụ đựng sự tĩnh mịch, chưa kể thường xuyên lên xuống các bậc thang gỗ tương đương với 30 tầng lầu trong sức gió mảnh liệt quả là điều không dễ dàng.

Tuy vậy vẫn có người âm thầm làm việc , giữ gìn ánh sáng cho ngọn hải đăng bất chấp thời tiết bất thường, cuổng phong thịnh nộ, giúp cho tàu bè ra vào trong vịnh San Francisco sẽ tránh được sự nguy hiểm cuả vùng gềnh đá trắc trở cũng như vòng sương mù ma quái cuả Point Reyes.

Theo con đường Sir Francis Drakes hai mươi dặm về hướng nam và phải vượt qua con dốc cao quanh năm gió lộng pha sương mù lạnh buốt , sau đó trèo 300 bậc thang để xuống tận ngọn hải đăng. Đứng trên đài quan sát, chỉ có thể trông thấy ngọn hải đăng thấp thoáng sau màn sương. Che chở dưới mõm đá, là nơi trú ngụ cuả từng bầy hải âu và hải cẩu. Trở ra biển khơi, là con đường thiên di cuả từng đoàn cá voi theo dòng nước xuôi ngược bắc nam cuả Thái bình dương mỗi tháng giêng đến tháng tư.

Dọc theo con đường dốc dẫn lên đỉnh quan sát, chui qua hàng cây cổ thụ đang nghiêng mình theo chiều gió, nhìn thấy màu đỏ rực cuả các tảng đá gợi sự tò mò trong tôi, khi đến gần nhìn kỷ, tôi mới thấy đó là một giống rêu bám vào thân đá, chống chọi với sức gió và sương ẩm quanh năm, tôi đã nhìn thấy bao nhiêu là hoa dại theo đường đi, mội nơi mỗi sắc, nhưng thiên nhiên vẫn là niềm bí hiểm vô cùng, có đi đến mỏi gối mòn chân, cũng không thể bảo là mình đã khám phá hết , thật là kỳ diệu.

Tạm biệt ngọn hải đăng

Vũ Thị Thiên Thư